- blad nr 8
- 1-9-2021
- auteur . Overige
- Opinie
Maak onderwijs een essentieel onderdeel van promotietraject
Door het verzorgen van onderwijs te combineren met de onderzoekspraktijk worden promovendi niet alleen betere docenten, maar ook betere onderzoekers. Floris Valentijn en Niels Bovenschen pleiten voor een hybride promotietraject.
Onderwijscompetenties en –prestaties zijn binnen de academische wereld ondergeschikt geraakt aan publiceren en het binnenhalen van onderzoekbeurzen. In een gezamenlijke position paper constateren belangrijke Nederlandse onderzoeksinstituten en –financiers eind 2019 deze eenzijdige nadruk op onderzoeksprestaties. Daarbij betreuren ze het feit dat dit leidt tot onderwaardering van andere academische domeinen. Meerdere academische centra hebben daarom stappen ondernomen in de richting van betere ondersteuning en waardering voor het verzorgen van onderwijs. Promovendi krijgen echter nog steeds te weinig ruimte en erkenning voor het geven van onderwijs naast hun onderzoekspraktijk.
Een veel gehoord commentaar van promotoren is dat het verzorgen van onderwijs ten koste van onderzoekstijd en -output gaat. Dit zou leiden tot vertraging van het promotietraject en daardoor de academische arbeidskansen van promovendi verkleinen. Deze gedachte is volledig in strijd met het traditionele academische ideaal van een wisselwerking tussen het doen van onderzoek en het verzorgen van onderwijs.
Meerdere wetenschappelijke bevindingen wijzen namelijk uit dat er positieve en synergistische verbindingen zijn tussen het doen van onderzoek en het verzorgen van onderwijs. Uit een nationale steekproef onder promovendi aan een medische faculteit in de Verenigde Staten blijkt dat training in ‘evidence based onderwijs’ juist leidt tot een vergroting van het vertrouwen van promovendi in een goede voorbereiding op een academische carrière en een verhoging van hun onderzoeksoutput. Promovendi die investeren in hun onderwijskundige ontwikkeling profiteren daarvan niet alleen als docent, maar ook als onderzoeker.
Het uitgangspunt van een hybride promotietraject is precies dat creëren van synergie tussen het doen van onderzoek en het verzorgen van onderwijs. Een hybride promotietraject onderscheidt zich van een regulier promotietraject doordat promovendi niet alleen worden beoordeeld op onderzoekprestaties, maar ook op onderwijsprestaties. Hybride promotietrajecten bevorderen de kwaliteit van onderwijs, de erkenning van onderwijsprestaties en diversiteit in loopbanen door ruimte te creëren voor academische profielen in zowel onderzoek als onderwijs.
Promotoren kunnen bijdragen aan een herwaardering van het verzorgen van onderwijs door hun promovendi daarvoor meer ruimte te bieden. Een promotietraject is namelijk meer dan een proefschrift bestaande uit wetenschappelijke artikelen. Het is een academisch scholingstraject. En het verzorgen van onderwijs is, samen met het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek, de kerntaak van academici. Het verzorgen van onderwijs, het zoeken naar onderwijsinnovatie en –evaluatie en een basiskwalificatie onderwijs (bko)-leergang zouden daarom allen moeten meetellen in de beoordeling van een promotietraject. Een proefschrift kan bovendien ook reflecties op didactische ontwikkeling bevatten en onderwijskundige artikelen.
Contractverlenging
Een nieuwe manier om het uitvoeren van onderzoek en het verzorgen van onderwijs te combineren, bestaat in het evalueren van de onderwijspraktijk. Het doel hiervan is om meer inzicht te krijgen in het leren van studenten in eigen cursussen. Deze kennis kan verspreid worden in de vorm van (wetenschappelijke) publicaties en ervaring met deze vorm van onderwijs kan meetellen voor een aan het promotietraject gekoppelde bko-leergang.
Ook zouden promotoren hun promovendi meer kunnen betrekken bij de innovatie en de evaluatie van het door hen verzorgde onderwijs. Financiële ondersteuning voor onderwijskundige evaluatie door promovendi kan worden verleend via onderwijsbeurzen voor promotoren, bijvoorbeeld door support vanuit de universiteit of via individuele beurzen voor promovendi.
Een andere nieuwe ontwikkeling in lijn met de herwaardering van het verzorgen van onderwijs door promovendi zijn de zogeheten PhD teaching tracks. Hierin wordt onderzoek gecombineerd met het ontwikkelen en verzorgen van onderwijs, tegelijk met het doorlopen van een bko-leergang. Sommige universiteiten ondersteunen PhD teaching tracks al door contractverlenging van promovendi te financieren. Hierdoor krijgen promovendi meer ruimte voor het verzorgen van onderwijs tijdens hun promotietraject.
Een nieuwe onderwijsontwikkeling met een synergetische wisselwerking tussen het uitvoeren van eigen onderzoek en het verzorgen van onderwijs, vinden we in op onderzoek gebaseerde cursussen. Hierin betrekken promovendi, in samenwerking met andere professionals, (interdisciplinaire) teams van studenten bij hun eigen onderzoek.
Zodoende ontstaat de win-winsituatie tussen onderzoek en onderwijs, omdat de onderwijsgevende promovendi de studenten aanleren creatief en probleemoplossend te denken in een echte wetenschappelijke praktijk. Dit draagt niet alleen bij aan het leren van de studenten, als aan de didactische ontwikkeling van docerende promovendi, maar levert de docenten mogelijk ook nieuwe, originele ideeën en relevante onderzoeksdata op.
Floris Valentijn doet een hybride promotietraject bij de afdeling pathologie van het UMC Utrecht. Niels Bovenschen is als universitair hoofddocent verbonden aan het UMC Utrecht. Dit is een verkorte versie van een artikel dat eerder verscheen op Scienceguide.