- blad nr 7
- 1-7-2021
- auteur R. Beijk-Huijgen
- Opinie
Profielwerkstuk slaat brug naar hoger onderwijs
Op de meeste scholen in Nederland zijn scholieren aan hun profiel-werkstuk begonnen. Hun hoofd is bij de zomervakantie, niet bij hun vervolgstudie. Dat de vaardigheden voor het profielwerkstuk van groot belang zijn in het hoger onderwijs, hebben zij vaak niet in de gaten.
Veel scholieren zien nauwelijks een verband met hun vervolgstudie, zo blijkt uit onderzoek van vo-ho Rotterdam, een samenwerkingsverband van instellingen in het voortgezet en hoger onderwijs in de regio Rijnmond-Drechtsteden.
Dat is een gemiste kans. Want wie nooit geleerd heeft om onderzoeksvragen te formuleren, komt in het hoger onderwijs voor pittige opdrachten te staan. Datzelfde geldt voor andere vaardigheden, die met het schrijven van een profielwerkstuk geoefend worden, zoals de kunst om feedback te geven op elkaars bijdragen.
Aandacht
De achterblijvende aandacht voor deze vaardigheden in het voortgezet onderwijs zou zelfs wel eens de hoge uitval van studenten in het eerste studiejaar kunnen verklaren. Ruim een derde van hen valt uit in het hoger onderwijs of switcht van opleiding. Hierdoor gaat talent verloren en wordt het potentieel van de jongeren niet volledig benut.
Verplicht
Het profielwerkstuk is een verplicht onderdeel om de havo of het vwo af te sluiten. Behalve een mini-scriptie is de opdracht ook te beschouwen als een examen voor de benodigde vaardigheden om het hoger onderwijs in te stromen. Uit onderzoek van het samenwerkingsverband blijkt dat vrijwel alle benodigde vaardigheden voor een succesvolle overgang terugkomen in het profielwerkstuk.
Helaas krijgt dit onderdeel van het curriculum op veel middelbare scholen te weinig aandacht. Studenten zien vaak pas achteraf de link tussen de opgedane vaardigheden en de eisen die in de studie aan hen gesteld worden. In het onderzoek gaven zij aan dat zij graag eerder dat verband gezien hadden, zodat zij bewuster hun keuzes hadden kunnen maken. Dat had ze ook de kans gegeven om via hun profielwerkstuk te toetsen of een studiekeuze echt bij hen past.
Schakelstuk
Het profielwerkstuk is een belangrijke schakel tussen het voortgezet en het hoger onderwijs. Het eindexamen mag dan als koningin van het slotfeest alle aandacht opeisen in het voortgezet onderwijs, de werkelijke superstar van de havo en het vwo is het profielwerkstuk.
De opdracht verdient daarom een prominentere plek in het curriculum van het voortgezet onderwijs. Leerlingen hebben een betere begeleiding nodig bij het profielwerkstuk. En daaruit volgt ook dat docenten in het voortgezet onderwijs hiervoor veel meer uren nodig hebben.
Een grote stap vooruit is ook het expliciet maken van de vaardigheden voor leerlingen, zodat ze zelf sneller zien waar hun activiteiten eigenlijk aan bijdragen. Hoe beter de leerling de langere termijn overziet, hoe makkelijker het is om zijn eigen leerontwikkeling vorm te geven.
Sterrenstatus
Geef in het voortgezet onderwijs het profielwerkstuk daarom de sterrenstatus die het verdient. Hoe meer aandacht voor deze vaardigheden, hoe meer winst er te behalen valt in het hoger onderwijs. Ook het hoger onderwijs dient zich in te zetten om deze leerlijn door te trekken en de benodigde vaardigheden verder te ontwikkelen.
Dankzij de opgedane ervaringen in het voortgezet onderwijs zullen studenten aanzienlijk meer succes boeken bij hun vervolgstudie op het hbo of de universiteit en daarna in hun loopbaan als professional.
Rowan Beijk-Huijgen is projectleider van het Wetenschapsknooppunt van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Ellis Wertenbroek is programmaleider van het Samenwerkingsverband ‘Samen werken aan een betere aansluiting vo-ho’ en werkzaam bij Hogeschool Rotterdam.