- blad nr 6
- 1-6-2021
- auteur Y. van de Meent
- Redactioneel
Student online bij de les houden is hele kunst
Avans Hogeschool heeft blended learning hoog in het vaandel staan. Daarom kregen de 22 academies drie jaar geleden de ruimte om ict & onderwijs-coaches (icto-coaches) aan te stellen. “Zij gaan echt naast de docent zitten om te helpen bij het herontwerp van hun lessen”, vertelt coördinator van de icto-coaches Ronald Spruit, die ook aanvoerder is van een landelijk versnellingsproject voor docentprofessionalisering op gebied van onderwijs & ict. Niet alle academies zagen meteen het nut, maar door de coronacrisis heeft de vraag naar ondersteuning een enorme vlucht genomen en is het aantal icto-coaches gegroeid van 10 naar 47.
Mariëlle Uitdewilligen had samen met haar collega’s net een blok voor tweedejaars technische bedrijfskunde herontwikkeld dat blended aangeboden zou worden, toen in maart 2020 de eerste lockdown inging. Bij een vak uit dat blok, management control, leren studenten hoe ze een dashboard moeten maken waarop je in een oogopslag ziet welke prestatie-indicatoren op rood, oranje of groen staan. “Het vak was zo opgezet dat studenten thuis een leerboek zouden bestuderen, filmpjes zouden bekijken over het gebruik van een Excel-toepassing waarmee je een dashboard kunt maken en in Microsoft Forms vragen over de lesstof zouden beantwoorden”, vertelt de docent ruim een jaar later. “Tijdens de lessen zouden we dan in interactie met de klas verdieping aanbrengen. Alleen moest dat deel van het onderwijs nu ook ineens online.”
De nieuwe opzet pakte dan ook niet helemaal goed uit. “De filmpjes sloegen aan bij studenten, maar het leerboek bestuderen en daarover vragen beantwoorden werkte niet”, vertelt Uitdewilligen.
“Uit onderzoek is al bekend dat studenten een leerboek niet van kaft tot kaft lezen”, zegt icto-coach Elfi Scheffers die deelneemt aan het Teams-gesprek. “Dat moeten we misschien ook niet van ze vragen. We moeten ze laten ontdekken hoe ze zo’n leerboek kunnen gebruiken als naslagwerk.”
Scheffers is net als Uitdewilligen docent bij de opleiding technische bedrijfskunde in Den Bosch en één dag in de week icto-coach. Ze heeft het al ruim een jaar superdruk. “In het begin kregen we veel knoppen-vragen, later verschoof de aandacht naar de didactiek. Docenten willen vooral weten hoe ze een online les interactief maken en hoe ze studenten bij de les houden.”
Kennisclips
Mariëlle Uitdewilligen heeft daar de afgelopen maanden ervaring mee opgedaan. Ze zette met twee collega’s een tweedejaars vak opnieuw op. De lessen die voorheen 90 minuten duurden, zijn ingekort naar 45 tot 60 minuten. “Anderhalf uur achter een beeldscherm zitten, houden studenten echt niet vol.”
Uitdewilligen en haar collega’s kozen waar mogelijk voor duo-presentatie. “Dat zorgt voor wat meer dynamiek.” Ze maakten de lessen interactiever door studenten at random een beurt te geven. “Tijdens de les staan alle microfoons dicht. We noemen de naam van een willekeurige student die in de les zit en vragen hem de microfoon open te zetten. Daardoor blijven ze beter bij de les en ontstaat er in een online les ook echte interactie.”
Het meest enthousiast is ze over het werken met kennisclips waarmee studenten zich inhoudelijk voorbereiden op een les. “We hebben filmpjes van 5 à 10 minuten gemaakt waarin we een onderwerp behandelen. Studenten beantwoorden na afloop via Microsoft Forms vragen om te checken of ze het goed hebben begrepen. Dat werkt heel goed, want je ziet als docent met welke vragen studenten moeite hebben. Daar kun je tijdens de online les dan nog eens op terugkomen.”
“Teams is verbeterd waardoor je veel makkelijker met breakout rooms kunt werken”, weet Elfi Scheffers. “Daarmee kan je studenten tijdens een online les even in kleine groepjes laten werken.” En niet alles hoeft live, stelt de icto-coach. “Je kunt ook asynchroon werken, bijvoorbeeld als je studenten feedback wilt laten geven op elkaars werk. Die feedback kunnen ze via tools in de digitale leeromgeving uitwisselen en als docent kun je dat proces dan ook makkelijk begeleiden.”
“Er zit bij online onderwijs veel meer tijd in de voorbereiding. Een kennisclip maken is heel veel werk”, vertelt Uitdewilligen. Het herontwerp vraagt bovendien een omslag in het denken. “Het is belangrijk om vanuit het leren van de student te denken in plaats vanuit kennisoverdracht”, zegt Ronald Spruit. Hij vreest dat sommige docenten na corona zo snel mogelijk terug willen naar het oude onderwijs. Maar: “Als we het leerproces van studenten willen verbeteren, zullen we de fysieke contacttijd moeten benutten voor diepere vormen van leren zoals kennis verwerken, toepassen en analyseren.” Bovendien gaan volgend studiejaar de remmen nog steeds niet helemaal los, volgens het ‘basisscenario’ van het ministerie van Onderwijs. Online onderwijs blijft in dat scenario bestaan. Scheffers: “Ik ben wel een beetje bang dat docenten en studenten door de noodgedwongen omschakeling naar online onderwijs een aversie tegen blended learning hebben ontwikkeld. Dat zou heel erg jammer zijn, want het gaat erom studenten zo effectief mogelijk te laten leren en daar kunnen vormen van online onderwijs echt bij helpen.”