blad nr 8
1-9-2020
auteur R. Sikkes
Redactioneel

Zij-instroom schreeuwt om betere begeleiding

Maak van de zij-instroomopleidingen geen minipabo, maar degelijk volwassenenonderwijs. Het tekort valt namelijk niet op te lossen met de voltijdspabo voor jongeren. Zij-instromers zullen in basis- en voortgezet onderwijs een substantieel deel van de instroom gaan en blijven uitmaken.
Dat schrijft de onafhankelijk aanjager aanpak lerarentekort, Merel van Vroonhoven, in haar rapport Samen sterk voor elk kind dat begin deze zomer verscheen. Over de stappen die tot nu toe zijn gezet om het ‘veelkoppig monster’ van het lerarentekort aan te pakken oordeelt ze in drie woorden samengevat keihard: versnipperd, vrijblijvend en te beperkt.
Van Vroonhoven maakt zich net als Onderwijsinspectie en Onderwijsraad ernstig zorgen over de gevolgen van het tekort voor kwaliteit in basis- en voortgezet onderwijs. ‘Als we het tekort niet oplossen heeft dat een schadelijke impact op een hele generatie opgroeiende kinderen en jongeren, en nog eens extra op kinderen die het al moeilijk hebben.’
Hoe waar dat laatste is, maakte recent onderzoek in Rotterdam-Zuid duidelijk: sinds 2017 gaan de citoscores er omlaag. Minder kinderen uit het economisch zwakke stadsdeel stromen door naar havo en vwo. De belangrijkste reden is volgens gebiedsmanager Marco Pastors het lerarentekort. ‘In zuid is het tekort twee keer zo groot als in de rest van de stad’, zegt hij in AD/Rotterdams Dagblad. ‘Daardoor krijg je minder onderwijs, terwijl je meer nodig hebt.’
Van Vroonhoven was topvrouw bij de Autoriteit Financiële Markten en stapte over naar het onderwijs. Als zij-instromer schrijft ze over haar ervaringen in de Volkskrant. Omdat het overlegcircuit van onderwijsorganisaties en ministerie te weinig oplevert, heeft minister Slob haar benoemd tot onafhankelijk aanjager. Haar eigen ervaring als zij-instromer, talloze gesprekken en een beleidsdoorlichting leveren een routeplan op om het tekort wel effectief aan te pakken.
De vier belangrijkste elementen op een rij:
1. Zij-instroom is volwassenenonderwijs
Stem het onderwijs voor de zij-instroom af op volwassenen, in plaats van een variant op de pabo voor jongeren. Onnodige ballast moet uit het programma. Houdt rekening houdt met ervaring en capaciteiten. Maak van alle opleidingen één landelijke lerarenacademie met dependances in het hele land, want de huidige versnippering staat vernieuwing en slagkracht in de weg. De begeleiding na de opleiding van zowel zij-instromers als jongeren moet intensiever en langer duren om de uitval te verminderen.
2. Versterk regionale samenwerking
Regionale samenwerking tussen besturen en opleidingen blijft noodzakelijk maar moet versterkt. Nu zijn de afspraken te vrijblijvend en de financiering is steeds tijdelijk. Dat moet steviger en duurzamer, beginnend met het vaststellen van heldere doelen per regio door alle besturen en opleidingen. De overheid moet meer middelen hebben om besturen die niet goed functioneren aan te pakken.
3. Taskforce met mandaat en budget
Een taskforce is nodig voor landelijke regie, en dan wel met mandaat en geld. Op het ministerie van Onderwijs is de aandacht voor het lerarenbeleid versnipperd over meerdere directies. De taskforce moet een structurele meerjaren-aanpak opzetten, want die ontbreekt nu volledig.
4. Salariskloof oplossen
De salariskloof tussen primair- en voortgezet onderwijs moet verdwijnen. Dat is nodig om leraren in het po te behouden en om voor nieuwe mensen de aantrekkingskracht van het beroep te vergroten.