- blad nr 8
- 1-9-2020
- auteur M. Lange
- Redactioneel
Rappende leraar geeft zichzelf bloot
’Het duurde een paar jaar voordat ik het boek durfde los te laten’
Ryan Swart (33)is docent Engels en dyslexie coördinator aan het Esdal College in Borger
”Op de middelbare school begin ik met luisteren naar hiphop. Vooral jaren negentig-hiphop, zoals Tupac. Nog steeds luisteren leerlingen naar deze hiphoppers. Wat mij aanspreekt is dat de teksten over sociale onderwerpen gaan, zoals etnische profilering en respect voor vrouwen. Natuurlijk gaan veel raps ook over drugs en pistolen, maar ja, dat sprak mij toen ook aan. Door de muziek wilde ik Engels gaan studeren.
Mijn bedoeling was één jaar Engels te doen aan de lerarenopleiding en dan door te gaan naar de universiteit. Maar ik vond lesgeven zo leuk, dat ik in het onderwijs bleef hangen. Alhoewel, in het begin had ik het best moeilijk voor de eerste klassen van het vmbo-basiskader. Ik werd behoorlijk uitgetest. Ik was een vrij klassieke docent, ik gaf les uit het boek, zoals ik het zelf ook had gehad, maar dat werkt bij vmbo’ers niet zo goed. En ik vond mijn lessen eigenlijk heel saai. Het duurde een paar jaar voordat ik deze manier van lesgeven durfde los te laten en stilstond bij wat mij raakt in het leven en wat ik leerlingen wil meegeven. Zodoende kwam ik bij mijn inspiratiebron, de muziek.
Een grote rapper zoals The Notorious zong: ‘Dit album draag ik op aan de leraren die zeiden dat ik het niet zou gaan maken in het leven.’ Tupac rapte: ‘Ze hebben geld voor oorlog, maar niet voor de armen.’ Deze teksten raken aan het leven. Vaak toon ik eerst de videoclips en dan laat ik leerlingen vertalen en erover vertellen. Ook geef ik ze een beat of ze kiezen een ritme waarop ze zelf woorden of werkwoorden in een rap of melodie zetten. Vroeger rapte ik zelf, maar niet heel serieus, wie weet, misschien in de toekomst weer. Ik gebruik trouwens niet alleen rap, want sommige leerlingen hebben meer met piratenzendermuziek of Michael Jackson. Allemaal prima. Mijn visie op onderwijs is niet per se dat ik ze alleen Engels wil geven, ik wil ze een visie op de maatschappij laten ontwikkelen. Daarbij helpt muziek.”
‘Rap als economieles is nog niet helemaal gelukt’
Dylan van Brummen (27) is docent economie op de culinaire vakschool Hubertus & Berkhoff
“Vroeger rapte ik buiten met vrienden, ik was een ratje, zeg maar. Tweeënhalf jaar geleden schreef ik mijn eerste rap als docent voor mijn mentorklas. Toen ik er vooraf over sprak met collega’s uit het onderwijs was er best wat kritiek. Ze vonden dat straatcultuur niet thuishoort in het onderwijs. Gelukkig houd ik wel van het nemen van risico’s en besloot ik de single toch te maken, samen met mijn leerlingen. ‘Klasse’ heet het nummer en het werd online een hit. Sindsdien ben ik de rappende docent. Leerlingen die vanaf het begin erbij waren, gaan nu bijna van school. Nieuwe leerlingen komen op school en kennen mij al als rapper van instagram of Youtube. Dat schept soms andere verwachtingen: ze denken dat ik elke les sta te rappen. Dat is niet zo, ik geef gewone economielessen. Rappen is geen onderdeel van mijn les. Ik gebruik de raps meer als motivatie. Ik vind dat je jezelf moet laten zien aan leerlingen. Ik ben open en transparant over wie ik ben, wat ik vind, ongeacht wat die ander van mij vindt. Leerlingen vinden dat fijn, ze willen een mens zien voor de klas. En leerlingen hebben de aanmoediging nodig dat je moet kunnen zijn of worden wie je wilt - natuurlijk binnen de kaders.
Het laatste wat ik nu heb gemaakt is een drill rap. Dit is een populaire stijl bij mijn leerlingen. Vaak gaat het over moord, doodslag en wapens. Ik heb een positieve drill uitgebracht: Laat je wapens thuis. Dit nummer ‘Meesterdriller’ heb ik onder mijn eigen naam gemaakt, en niet als MeesterVlogger. Het is voor iedereen die het mooi vindt. Ik probeer leerlingen te steunen in het ontwikkelen van hun talenten. Het kan rap of hiphop zijn, maar ook voetbal of iets anders. Ik probeer ze te helpen met hun stappen. Ik heb een gezin, een huis, een baan, ik heb het goed voor elkaar, daarom kan ik mijn kennis inzetten om anderen te helpen. Met uitgevers heb ik gekeken naar de mogelijkheid om raps ook als economieles te verpakken. Dat is nog niet helemaal gelukt. Dit plan pakken we volgend schooljaar weer op.”
‘Rap versterkt de band met mijn leerlingen’
Hidde Nuijten (28) is docent aardrijkskunde voor mavoklassen 3 en 4, op het Lumion Amsterdam
“Toen de scholen dichtgingen, heb ik 37 begrippen over water op een rap van 1,5 minuut gezet voor de leerlingen van 4 mavo. ‘Sluizen verhuizen het water naar buiten’ bijvoorbeeld. Sommigen moesten het hoofdstuk herkansen voor het examen. Voor de grap heb ik het clipje opgenomen in quaraintainesfeer op verschillende plekken in mijn huis. De clip is goed ontvangen en gedeeld op mediawebsite Dumpert. Rap werkt als een middel om de band met mijn leerlingen te versterken. Ik voer gesprekken met ze over muziek, aardrijkskunde, en ook over politiek. Ik wil alles met ze kunnen bespreken. Mijn eerste rap was een begrippenlijst over arm-rijk. Het is een aanstekelijk filmpje geworden; je ziet een enthousiaste groep leerlingen. Maar ik vond het hartstikke spannend om voor mijn leerlingen te rappen. Misschien zouden ze zeggen: ‘Meester u bent niet zo goed, maar het is wel leuk.’ Dan was ik al blij. Dat het een hit werd en gedeeld op allerlei kanalen, is best apart, maar ook superleuk om je beroep op die manier te delen.
Mijn leerlingen hoeven heus niet zelf te gaan rappen, maar ik laat ze graag zien dat je creatief kunt zijn. Ik sluit bijna elk blok af met een creatieve opdracht. Het mag van alles zijn, ik geniet ook van een mooie vlog of 3d-poster. Ik denk dat het leerzaam is om samen uit de comfortzone te stappen.
Ik ben intussen ambassadeur van de onderwijscampagne ‘De baan van het leven’. Het docentschap heeft mijn passie. Dan is een stap extra zetten door een rap te maken niet veelgevraagd. Ik zet me ook in voor leerlingen die het thuis niet makkelijk hebben. Ik ben eerstegraads docent, maar ik voel me thuis bij mijn mavo-klassen. Ze zijn altijd eerlijk in hun feedback, en ik vraag altijd feedback over alles, over mijn lessen en over mijn raps.
MeesterVlogger Dylan van Brummen benaderde mij vorig jaar om samen een examennummer te maken om onze leerlingen motiveren. Dit jaar lag er een plan voor een examennummer met professioneel rapper Sjaak. Door het wegvallen van de centrale eindexamens schuiven we dat door naar volgend jaar. Uit de hiphopwereld krijg ik respect voor mijn teksten. Op school let ik op een goede balans: ik wil niet de popiejopie zijn die rappend door school trekt.”