- blad nr 5
- 1-5-2020
- auteur R. Voorwinden
- Redactioneel
Praktijkvakken in coronatijd
De school is al weken dicht maar Lars, leerling van het Vechtdal College in Hardenberg, werkt thuis in zijn schuur door aan het vak houtbewerking. Op school had hij al een statafel gemaakt, hij vroeg de bouwtekening mee naar huis en nu maakt hij die tafels zelf voor zijn familie. Lars mailde nog even zijn docent om te vragen welke bovenfrees hij het beste kon aanschaffen. De Aldi bleek online een goede te hebben, in de aanbieding voor 60 euro. De bezorger is onderweg.
Nee, over leerlingen als Lars maakt Ewout Warringa, docent techniek in het vmbo aan het Vechtdal College, zich weinig zorgen. En ook andere leerlingen werken soms thuis gewoon door aan de praktijkvakken. “Ze zijn toch het liefst met hun handen bezig.”
Maar er zijn ook leerlingen van wie Warringa sinds de sluiting van de school weinig meer hoort. En leerlingen die wel iets laten horen, kunnen zelf toch niet alle apparatuur aanschaffen die op school standaard aanwezig is: van metselgereedschap, cirkelzagen en lasmachines, tot een complete autobrug.
Verder leren de leerlingen die thuis aan het klussen zijn één belangrijk ding niet: overleggen. Want dat is een dingetje, in de opleiding. Warringa: “Ik zeg altijd: Een huis bouw je niet in je eentje. Je moet kunnen overleggen met anderen.” Dat probeert hij wel op te vangen met online bijeenkomsten, maar dat heeft zijn beperkingen. “Vmbo’ers zijn vaak niet van die praters, zeker niet voor een camera. Zo’n online overleg is vaak maar een dooie boel.”
Voor de onderbouw van havo en vwo, waar Warringa het vak technologie geeft, ontwierp hij een leuke thuisopdracht in Minecraft. Hij is aangesloten bij de wereldwijde docenten-community van Microsoft, de aanbieder van Minecraft, en al brainstormend kwamen Warringa en zijn collega’s op het idee om de leerlingen de school in Minecraft te laten nabouwen. Dat was na een week af, dus begonnen ze aan de rest van Hardenberg. Elke avond zijn er nu vijftien tot twintig leerlingen mee bezig, collega’s van Warringa en de teamleider doen inmiddels ook druk mee. “De leerlingen zijn creatief bezig”, vat Warringa samen. “Ze werken samen en delen ideeën. Het is mooi om te zien.”
Langer op school
In het mbo proberen docenten de praktijkvakken ook zoveel mogelijk overeind te houden. Voor sommige opleidingen gaat dat uiteraard makkelijker dan voor andere. Zo krijgen studenten van de koksopleiding van Roc Midden Nederland de opdracht om, als dat mogelijk is, zelf ingrediënten in te kopen en thuis een maaltijd te koken. Studenten van de opleiding evenementenorganisatie oefenen thuis hun telefonische vaardigheden en de praktijklessen van de dansopleiding gaan, zo goed en zo kwaad als dat kan, door via de webcam.
Bij sommige technische opleidingen kunnen praktijkopdrachten vervangen worden door simulatie-opdrachten. Als een student in een praktijkruimte de opdracht zou krijgen om een robotarm te vervangen, kan hij daar nu een plan voor maken: in welke stappen zou hij dat aanpakken?
Veel mbo-instellingen proberen tijdens de lockdown de examens zoveel mogelijk te laten doorgaan. Zelfs de praktijkexamens van de horeca-opleidingen, hoewel alle restaurants natuurlijk gesloten zijn. “Wij hebben op school ook keukens”, zegt collegevoorzitter John van der Vegt van het Roc van Twente. “Als het niet anders kan en als het volgens de regels van het RIVM verantwoord is, kunnen studenten ook hier hun praktijkexamens doen.”
Het roc wil in elk geval de examens van de studenten die nog dit studiejaar een diploma kunnen halen, zoveel mogelijk laten doorgaan. “Laten we doen wat we kunnen om studenten zo min mogelijk de dupe te laten worden van de coronacrisis”, zegt Van der Vegt.
Ook de praktijkscholen doen hun best om onderwijs te blijven verzorgen. “Maar onze lessen vinden voor 70 tot 80 procent plaats in onze praktijklokalen”, zegt directeur Erik Roth van Accent Praktijkonderwijs in Capelle aan den IJssel. “We proberen onze leerlingen wel opdrachten thuis te geven: laat zien dat je de vaatwasser hebt ingeruimd of je bed hebt opgemaakt. En een leerling uit de bovenbouw heeft met een filmpje laten zien dat hij pannenkoeken met rood fruit heeft gemaakt. Het lukt om onderwijs te geven. Maar niet als normaal.”
Het belangrijkste is eigenlijk contact houden, vindt Roth. Bijvoorbeeld in de digitale omgevingen. “De leerlingen moeten weten dat wij er voor hen zijn. Dat is de eerste prioriteit, het schoolwerk komt daarna.”
Ondertussen komt de praktijkschool wel in de problemen met de branchecertificaten die aangeven wat leerlingen kennen en kunnen. Zo zijn er in de horeca certificaten voor bijvoorbeeld bedienings- en keukenassistent en in de groenvoorziening is er een certificaat voor het bedienen van een kettingzaag. “Onze leerlingen staan al met 1-0 achter op de arbeidsmarkt”, zegt Roth. En die arbeidsmarkt wordt er de komende tijd waarschijnlijk niet beter op. “Als ze nu ook nog hun certificaten mislopen…”
Roth denkt er daarom over om de leerlingen een half jaar langer op school te houden, zodat ze in het najaar de certificaten kunnen halen. “Of ze nu komende september op de arbeidsmarkt komen of pas in februari 2021, dat maakt niet veel uit. En leerlingen die naar het mbo zouden doorstromen, kunnen dat ook best rond die tijd doen. Het mbo start vaak ook in februari.”
Roth heeft dat alleen nog niet gecommuniceerd aan de leerlingen en hun ouders. “Sommige leerlingen hebben zich erop verheugd om voor de zomervakantie van school te gaan. Ik ben benieuwd naar de reacties. Het lijkt mij in elk geval van belang dat onze leerlingen een zo goed mogelijke start krijgen in de maatschappij.”