blad nr 5
1-5-2019
auteur . Lachesis
Column

Retoriek

Ik voel me altijd een beetje een muts als ik de regel van de week naleef. Ik doe dan namelijk niets anders dan ik altijd al doe, alleen nu met enige nadruk. Dat is het probleem met het actief toepassen van regels: ze liggen zo voor de hand. Dit keer is de regel: we houden de school netjes. Op het moment dat ik begin te wijzen naar propjes, potloden en gummetjes die tot dat moment een avontuurlijk leven geleid hebben op de vloer van het lokaal, voel ik me geen juf die graag een opgeruimd lokaal heeft, maar een uitvoerder van regels. En dat is toch net even iets anders.
Elke week een andere regel centraal stellen in een schooljaar van veertig weken werkt niet. Die regel van de week wordt dan de regel van, pak ‘m beet, drie weken en een dag. En zestien schooldagen refereren aan dezelfde regel van de week is mutserig in het kwadraat. Hetzelfde geldt voor het feestelijk onthullen van het zonnetje van de week. Er liggen louter goede bedoeling aan deze regel ten grondslag maar eenvoudig is het niet. Als iedereen de mogelijkheid heeft om zo’n twee keer per jaar de hele week een zonnetje te zijn dan nivelleert dat het shine-gehalte behoorlijk. Leerlingen mee laten beslissen in de keuze van het zonnetje is een heikele aangelegenheid want als leraar wil je niets liever dan dat ook die adhd-leerling, ook die ruwe bolster, ook dat kleine stokebrandje de vormende en lavende werking van deze bijzondere positie ervaart maar ja, die hebben hun medeleerlingen zojuist nog omver gelopen of aanmatigend verkondigd dat deze of gene vandaag niet mee mag spelen met het ‘groepje’. Dus loop ik maar plichtmatig de namenlijst af, tenminste, als ik aan dat zonnetje denk. Want dat is een nare gewoonte van me: ik vergeet zulke afspraken. Ze raken aan iets wat ik niet wil zijn als juf. Het zijn voor mij gewoon elke dag allemaal zonnetjes, behalve als ze per se niet mee willen werken aan dat mooie beeld. En ook voor de leerlingen zelf is het enigszins onwaarachtig om elkaar in dit licht te zien.
Uitgeverij Zwijssen weet trouwens ook raad met zonnetjes. Ze bewaren deze categorie voor de goed presterende leerling in groep 3. Die leest en werkt in een zonboekje. De andere leerlingen lezen en werken in maanboekjes. Dat is droevig want maantjes schijnen niet. Met een beetje mazzel schiet er een zon te hulp. Dan is er ook nog een categorie kanjers en toppers de school binnen geslopen toen ik even niet oplette. Waarom toch deze niet aflatende wens om holle retoriek een prominente plaats te geven in de scholen? Kanjers, toppers, zonnetjes, maantjes alsmede al te kunstmatige nageleefde regels: het raam uit, liefst nu.