- blad nr 15
- 1-11-2017
- auteur A. Moerman
- Meer voor elkaar
Cao-onderhandeling vergelijkbaar met huwelijk
Meesteronderhandelaar, het is me wat!
“Ik begin meteen met onderhandelen over jouw eindtekst. Die betiteling wil ik niet teruglezen in je stukje, dat is te veel eer. Ik ben binnen de AOb wel de man met de langste ervaring als onderhandelaar. Dat doe ik al zo’n dertig jaar, de laatste jaren als rechterhand van één van de vijf dagelijks bestuurders als sectorbestuurder. Ik ben, zeg maar, de ambtelijke ondersteuner.”
Oké dan, gewoon één van de onderhandelaars. Maar wel de éminence grise?
“Dat dus wel bij bijna alle onze cao’s. Ik ga vaak mee met nieuwe sectorbestuurders die voor het eerst aanschuiven aan een onderhandelingstafel. Om ze een beetje bekend te maken met de mores van het vak. Die sectorbestuurders wisselen om de paar jaar en zij vinden het fijn om een paar keer een ervaren onderhandelaar naast zich te hebben.”
Wat is een kernkwaliteit voor een goede onderhandelaar?
“Je mag wel oud van jaren zijn, zolang je maar jong van geest blijft. Je moet gemakkelijk van standpunt kunnen veranderen, je kunnen verplaatsen in de andere kant van de tafel. Zijpaden kunnen bewandelen en bedenken. Maar je moet ook van tevoren goed duidelijk hebben wat je wilt bereiken, waar je ook mee terug kunt komen naar je achterban en waar jouw ondergrens zit.”
Voor de argeloze buitenstaander gaat het vaak over mierenneuken achter de komma?
“Dat is het ook wel. Wat dan wel helpt is om wat overkill op de tafel los te laten. Dat je duidelijk maakt dat je eigenlijk 10 procent meer wil, als het gesprek blijft haken op dat cijfertje achter de komma. Natuurlijk kun je de delegatie van de werkgevers niet terug sturen naar hun achterban met onredelijke eisen. Maar je ziet vaak wel beweging ontstaan, als je duidelijk maakt dat er echt een stevige schep bovenop moet.”
Je moet natuurlijk geslepen als een vos zijn om die werkgevers in het pak te naaien?
“Zo werkt dat niet. Je komt elkaar telkens weer tegen. Goede afspraken maken, werkt alleen als er over en weer vertrouwen en respect is. Een open gesprek, geen verborgen agenda’s en elkaar fair behandelen. Het lijkt wel een huwelijk. Een kunstje flikken werkt misschien één keer, maar daarna krijg je niets meer voor elkaar. Dan vertrouwt niemand je meer.”
Waarom duren die onderhandelingen vaak lang?
“Dat kan bijna niet anders. Als je er bijvoorbeeld in het voortgezet onderwijs 1 procent extra salaris bij wilt, dan praat je over vele tientallen miljoenen euro’s. De werkgevers zijn voor dat soort bedragen afhankelijk van het kabinet. Je weet hoe lang de dingen soms duren in Den Haag. Kijk maar naar de kabinetsformatie.”
Ook één zo’n cao-bijeenkomst kan lang duren?
“Precies. De eerste bijeenkomst voor het voortgezet onderwijs eind september was ingepland van negen uur ‘s ochtends tot negen uur ‘s avonds. Met een uitloop naar de volgende dag. Dan zit je zo’n lange dag met een man of twintig. In een dergelijke setting is de onderlinge sfeer super belangrijk. Hard op de inhoud, zacht op de persoon. Dat is de beste garantie voor een goed resultaat dat je met trots kunt verdedigen tegenover je achterban.”