- blad nr 14
- 1-10-2017
- auteur M. Schoemaker
- Redactioneel
Eerste hulp bij cultuurshock
Op de campus van de Radboud Universiteit heerst de sfeer van een nieuw seizoen. Studenten zoeken hun weg of staan in groepjes met elkaar te kletsen. Op een pleintje staat een caravan met vlaggetjes waarop ze wensen en gebeden mogen schrijven. ‘Ik wens dat iedereen zich thuis voelt tijdens de intro’, staat op een van de vlaggetjes. De collegezaal stroomt vol met nieuwe internationale studenten, merendeels vrouw. Ze zijn naar Nederland gekomen voor een semester, premaster of master vanuit Duitsland, Italië, Groot-Brittannië, Zweden, Afghanistan en vele andere landen. Tijdens deze introductieweek zijn de studenten in groepen ingedeeld met medestudenten uit verschillende landen en van diverse studies. Elke groep wordt begeleid door enkele ouderejaars. “Vaak blijven studenten contact houden met hun groepsgenoten, ook na de introductieweek”, vertelt Boudewijn Grievink, senior beleidsmedewerker internationalisering.
Hij geeft vandaag een presentatie over Dealing with the Dutch, een soort Lonely Planet voor studeren in Nederland. Dit is onderdeel van de introductieweek waaraan de meesten van de 1080 internationale studenten, inclusief de bachelorstudenten, meedoen. De cursus in deze vorm wordt sinds anderhalf jaar gegeven, op basis van feedback van studenten en studieadviseurs. Nederlanders in de Engelstalige Bachelor krijgen hem ook aangeboden en in Leiden en Tilburg bestaat een soortgelijk programma.
Fiets
“Hoe doen ze dat, fietsen in de regen met boeken en al?” vragen twee studenten uit Amerika en Australië zich af voor de presentatie begint. “Wat zijn de ongeschreven regels en wat doen Nederlanders in hun vrije tijd?” Acht minuten later dan gepland begint de presentatie. Daarna blijven er studenten binnendruppelen. Grievink noemt het belang van op tijd komen, dat is voor docenten heel belangrijk. “If you cannot be on time, then be early.” Het typische beeld van Nederland wordt gepresenteerd: fietsen, stroopwafels, kaas, oranje, bier en een joint. Een filmpje maakt het verschil duidelijk tussen the Netherlands en Holland en Máxima komt in beeld met haar uitspraak ‘de Nederlandse identiteit bestaat niet.’ Religie, het poldermodel, het meerpartijenstelsel en de geschiedenis van Nijmegen passeren de revue. “Nederland is een klein land, neem de kans om er meer van te zien”, moedigt Grievink de studenten aan. Via Facebook zijn treintickets met groepskorting te koop. En binnen de stad is fietsen gemakkelijk en goedkoop. Regenjas aan en gaan. Gisteren hebben de studenten de mogelijkheid gekregen een fiets te kopen. Een studente uit Hongkong: “Ik ben niet gewend te fietsen. Helaas ben ik al tegen een auto gebotst.” Fietsregels komen in een ludiek filmpje aan de orde.
Nederlanders communiceren direct, waarschuwt Grievink de studenten. “Maar niet met de bedoeling te kwetsen. In een low context cultuur wordt precieze, heldere en eenvoudige communicatie belangrijk gevonden, terwijl in een high context cultuur veel meer ongezegd blijft en confrontatie wordt vermeden.” Nederlanders laten zich niet graag iets gezeggen en houden van debat. In de studie wordt veel groepswerk gedaan. Het is belangrijk daarin dit soort verschillen te bespreken. Ook als het gaat om cijfers. “Onder Nederlandse studenten heerst soms een zesjescultuur. Wil je graag gaan voor een hoger cijfer, bespreek dit dan”, raadt Grievink aan. “Misschien ben je in jouw land gewend dat het hoogste cijfer redelijk vaak wordt gegeven, maar wees niet ongerust als je geen 10 krijgt, dat is in Nederland bijna onmogelijk. Een 8 is al heel goed.” De studente uit Hongkong: “Ik vind het een geruststelling te horen dat een voldoende goed genoeg is.” Wat werkgroepen betreft adviseert Grievink: “Stel gerust je vraag, deel je mening en verbaas je niet als medestudenten dat doen.”
Honeymoon
“Jullie zitten nu in de honeymoon fase”, houdt Grievink de studenten voor, bij de beschrijving van de verschillende fases van een cultuurshock. Na de eerste fase waarin vaak alles nieuw en opwindend is en je nieuwe vrienden maakt, komt vaak de fase van anxiety. Je begrijpt dingen niet, veel mensen krijgen last van heimwee. In een filmpje vertellen studenten uit Californië over hun ervaringen in deze verschillende fases. Grievink moedigt de studenten aan lid te worden van een studentenorganisatie of sportteam. “Die staan helemaal open voor je.” Ook zijn er allerlei feestjes en excursies van Radboud International Students, een organisatie die drijft op werkstudenten en die de internationale oriëntatieweek organiseert, samen met het International Office. Het studentenpastoraat zorgt voor een zondagse mis in het Engels en een maaltijd op woensdagavond. Ook zijn er gebedsruimtes beschikbaar.
Verschillende ondersteunende diensten voor studenten komen aan bod, zoals beschikbare psychologische hulp. “Het is niet altijd gemakkelijk, houdt problemen niet voor jezelf”, zegt Grievink. “En gebruik deze week om veel mensen te leren kennen. Dan heb je de support waarschijnlijk niet nodig.” Hij vertelt later: “We krijgen met enige regelmaat signalen van eenzaamheid. We willen studenten bekendmaken met de mogelijkheden die ze hebben. Als studenten lekker in hun vel zitten en sociaal actief zijn, heeft dat een positieve invloed op hun studieresultaten.” Een Russische studente: “Op mijn universiteit zijn niet zoveel internationale studenten en daar zou zo’n week nooit georganiseerd worden. Dit is heel speciaal. Ik voel me heel welkom.”
Bonuskaart
Allerlei praktische zaken komen aan bod, van het aanvragen van een bankrekening tot visa, registratie bij de gemeente, werkvergunning en zorg. “Het doel van de presentatie is ook dat alle bureaucratische zaken op orde zijn zodat de studenten straks geconcentreerd aan de colleges kunnen beginnen”, licht Grievink later toe. Zelfs huishoudelijke tips komen van pas, bleek uit eerdere jaren. Haal je weekboodschappen niet bij AH to go en maak gebruik van de bonuskaart. Een handjevol studenten maakt aantekeningen. Gelukkig zijn de website en de speciale app voor internationale studenten er nog. De presentatie sluit af met een ludieke quiz, “want daar houden Nederlanders van”. De winnaar krijgt het boekje 99 tips to deal with the Dutch en neemt dit onder applaus in ontvangst. “Read it and act normal. As we say in Holland: doe normaal”, zegt Grievink, en de hele zaal lacht.