blad nr 9
20-5-2017
auteur T. van Haperen
Column

Kuddegedrag

In het dagblad Trouw lees ik het artikel ‘Op het Stella Maris zijn de kinderen de baas’. Stella Maris is een school in Limburg die het Zweedse onderwijsconcept Kunskapsskolan heeft ingekocht. Een invulling van het gepersonaliseerd leren. Wat kinderen leren ligt vast. Hoe ze dat doen is aan hun. In overleg met een coach.
Aardig artikel. En. Ook op die school in Limburg zou ik het kunnen. Aanzetten tot leren in mijn vak is namelijk meestal hetzelfde. Ik verkeer met mijn leerlingen in een ruimte, maak het geleerde relevant, geef het urgentie en betekenis, organiseer intensiteit, controleer op het geleerde. En hoe dan ook, uiteindelijk leert het kind. Zelf. Van mij. Van leeftijdgenoten. Ouders. Daarbij werkt succes motiverend, falen verlammend. En ja, die zoektocht naar succes en beklijving verschilt. De ene leerling zoekt controle en oefent graag op routines. De ander leert vanuit de werkelijkheid. De free riders voldoen aan eisen, steken weinig op en hebben het vooral druk met status, seks, roes en snelheid. Met een gedragscorrectie probeer ik hun aandacht te verschuiven richting beklijving van vakbegrippen. En of de aanpak nu Kunskapsskolan of directe instructie heet, wat maakt het uit? Zo lang leraar en school opvattingen over aanzetten tot leren maar delen, toetsen aan wat daarvan bekend is en evalueren op effectiviteit en tevredenheid. En verder: werk hard en met plezier. Want kennisverwerving is leuk, spannend en opwindend. Kennis is bovendien het verdienmodel van onze samenleving. Te kostbaar om te verkloten.
Echt, goed onderwijs is voor 90 procent een uitvoeringskwestie. Maar het publiek debat gaat daar nooit over. En dat komt door de gijzeling van het gesprek door niet-uitvoerders; bestuurders, politici en connaisseurs, de kaste van de vrijgestelde beroepszwetsers. De Rosenmöllers van deze tijd. Die kennen de duivelse details van de uitvoering niet. Willen die ook niet kennen. Zij zijn enkel geïnteresseerd in hun doorgroeimogelijkheden in het bestuurlijk veld. En dus zijn ze gebaat bij ideologische verschillen, eenvoudig te koppelen aan beleidsdoelstellingen; behalen van targets staat voor scoren in dat bestuurlijk veld. Zo ontstaat een giftig dispuut langs de dimensies goed/fout en hip/ouderwets. Rosenmöller is goed en hip. Ik ouderwets en fout. We schelden wat heen en weer, ik heb natuurlijk gelijk, maar krijg het altijd pas achteraf.
Geld en macht winnen in het voortraject van argumenten. De op hol geslagen kudde regenten wil momenteel gepersonaliseerd leren, dat is van deze tijd, hey ho, let’s go. De uitvoeringsproblemen kopen ze af. Een bedrijf als Kunskapsskolan is niet te beroerd om daar een fijn prijsje bij te maken. Best vreemd, want de vernieuwingskennis is niet alleen al lang gratis beschikbaar, maar ook getest. Kunskapsskolan beweert namelijk precies hetzelfde als Clan Visser ’t Hooft en de inmiddels overleden Wynand Wijnen. De peetouders van het falend studiehuis. Vijfentwintig jaar geleden.
Jij en ik worden door de op hol geslagen kudde regenten keer op keer naar dezelfde klif gejaagd. Om er als lemmingen af te springen. Niet handig. Zo houd je geen leraren over. Gek hè, dat tekort.