- blad nr 22
- 15-12-2001
- auteur T. Snel
- Redactioneel
Agrarisch onderwijs wil niet naar OC&W
Het agrarisch onderwijs kan organisatorisch en financieel het beste worden ondergebracht bij het ministerie van Onderwijs. De minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij kan zich dan sterker met de onderwijsinhoud bezighouden. Dit zegt de Onderwijsraad in het advies Kleurrijk onderwijs voor de groene sector. Het ministerie van LNV volgt toch al steeds vaker het beleid van OC&W. Bovendien zal de afstemming tussen agrarische en niet-agrarische opleidingen beter verlopen als ze onder één departement vallen, verwacht de Onderwijsraad. De agrarische opleidingen zijn sterk verbreed. Het gaat niet meer alleen om landbouw en veeteelt, maar ook om bijvoorbeeld milieu en toerisme. Deze thema's komen ook terug bij opleidingen buiten de agrarische sector.
De Onderwijsraad benadrukt dat de positieve kanten van het agrarisch onderwijs niet verloren mogen gaan. Sterk punt is dat het kleinschalige organisaties zijn waar individuele leerlingen goed worden begeleid. Ook het feit dat het agrarisch vmbo samen met het middelbaar agrarisch onderwijs in één opleidingscentrum zit, maakt het aantrekkelijk voor leerlingen. De doorstroming van vmbo-leerlingen naar hoger onderwijs is groot.
Geen dwang
Het advies van de Onderwijsraad klinkt betrokkenen niet geheel nieuw in de oren. In april kwam de stuurgroep Evaluatie Wet educatie en beroepsonderwijs ook al met de aanbeveling het agrarisch onderwijs te verhuizen om zo tot een betere afstemming in het beroepsonderwijs te komen.
"De Onderwijsraad bevestigt dat de keuzes die groen onderwijs heeft gemaakt goed zijn", reageert Marcel Kooijman, directeur van de Aoc-raad, verheugd. Verticaal georganiseerd, kleinschalig en specifiek groen. "Vanwege deze keuzes zijn we jarenlang scheef aangekeken. Dat blijken nu juist onze sterke punten te zijn."
De Aoc-raad spreekt zich er niet echt over uit of het voordelen oplevert om organisatorisch en financieel onder OC&W te vallen. "Het zal er ook van afhangen hoe dat precies gebeurt. We zijn er niet voor, maar we zijn er ook niet tegen om te worden overgeheveld. De minister van Landbouw maakt geen onderwijsbeleid meer, die kopieert wat het ministerie van Onderwijs doet."
De directeur van de Aoc-raad constateert dat het ministerie van Landbouw in de praktijk moeite heeft om het onderwijsbeleid bij te houden. "Het zou beter zijn als Landbouw zich bezighoudt met het doorvertalen van grote beleidsthema's naar het onderwijs. Daar is nu te weinig aandacht voor." Mocht agrarisch verhuizen naar Onderwijs, dan vindt Kooijman dat de overheid moet waarborgen dat de positieve aspecten van groen onderwijs overeind blijven. Zo zouden de aoc's als afzonderlijke opleidingen in de wet moeten blijven bestaan. "De Kamer moet hierover ook een uitspraak doen. En er moet zeker geen dwang zijn om het vbo te ontkoppelen van het mbo."
Verbeteren
Er zijn in Nederland twaalf agrarische opleidingscentra, verspreid over 110 vestigingen, en zes instellingen voor hoger agrarisch onderwijs. Jeroen Naaijkens, voorzitter van de Hao-raad, ziet geen winst voor het hoger groen onderwijs als het naar het ministerie van Onderwijs gaat. "Mits het ministerie van Landbouw het beleid helder uitvoert", zegt hij er achteraan, "want daar ontbreekt het nog wel eens aan." Naaijkens merkt op dat het ministerie van Onderwijs ook niet altijd even helder is in het beleid. "Daarvoor hoeven we niet over naar Onderwijs. De energie die het kost om naar een ander departement te verhuizen kan beter binnen Landbouw worden aangewend om het beleid te verbeteren. Wij hebben er baat bij om zo dicht mogelijk bij het beleidsdepartement te zitten."
De agrarische hogeschool in Dronten is samenwerking met hogeschool Windesheim in Zwolle en de Vrije universiteit in Amsterdam aan het onderzoeken. Naaijkens: "Dronten vindt dat ze onder het ministerie van Landbouw moet blijven vallen." Een paar jaar geleden is de agrarische hogeschool in Delft samengegaan met hogeschool Ichthus die onder OC&W valt. "De groene kant van het onderwijs is er niet op vooruitgegaan", zegt Naaijkens.
Harrie Meijer, voorzitter van de AOb-groepering agrarisch onderwijs: "Wij zijn er heel ongelukkig mee als we naar OC&W gaan. Mede door de korte lijnen die er zijn hebben we tot nu toe altijd bijzonder goed overleg gehad in de agrarische sector. Het is een breed overleg. Als we overgaan naar OC&W heeft dat gevolgen voor vernieuwingen in het agrarisch onderwijs en dat zou ik heel jammer vinden." Luisterend naar alle politieke ontwikkelingen is Meijer niet verrast door het advies. "Een aantal partijen wil afstand doen van agrarisch onderwijs bij het ministerie van Landbouw omdat ze de meerwaarde er niet van inzien."
De AOb vindt het in ieder geval zaak dat de agrarische beroepskolom intact blijft. Het vmbo gekoppeld aan het mbo en de mogelijkheid om daarna tal van cursussen te volgen. Meijer: "Die beroepskolom is mede tot stand gekomen door de brede overlegstructuur." Hij vreest dat het ministerie van Onderwijs het vmbo en het mbo wil ontkoppelen.
Meijer onderkent dat het contact met het ministerie van Landbouw steeds meer afkalft. "Het overleg met het ministerie is in het verleden heel intensief geweest. Nu is het ministerie meer een subsidieverstrekker dan dat het initieert." Dat komt onder andere door de decentralisatie, het ministerie bemoeit zich in mindere mate met de uitvoering. Het ministerie had een rol bij de ontwikkeling van de kwalificatiestructuur. "Maar dat vonden ze toch meer een taak van het bedrijfsleven. Dus dat hebben ze afgestoten." Meijer heeft het idee dat het ministerie van Landbouw uitverkoop houdt, wat het agrarisch onderwijs niet ten goede komt. "Mensen die veel kennis hebben over de sector verdwijnen bij het departement. Dat is een kwalijke ontwikkeling. Wat blijft er voor ons over? Het lijkt erop dat Brinkhorst alleen nog gaat voor universitair onderzoeksonderwijs."
Bezuiniging
In de begroting van Landbouw zijn forse bezuinigingen voor het hoger agrarisch onderwijs aangekondigd. Over drie jaren verspreid, te beginnen in 2002, tien procent van het totale budget. De bezuiniging voor 2002 is inmiddels ingetrokken door minister Brinkhorst, omdat er te veel onduidelijkheden zijn. Het hao krijgt honderd miljoen voor reguliere uitgaven en nog eens rond de twintig miljoen voor bijzondere projecten. Jeroen Naaijkens van de Hao-raad: "Niet duidelijk was waar die tien procent van af zou gaan. En argumentatie ontbrak. Afgesproken is dat daar nu onderzoek naar wordt gedaan." In afwachting van de resultaten van dit onderzoek heeft Brinkhorst de bezuinigingen voor 2002 ingetrokken.
"We kunnen die tien procent financiering absoluut niet missen binnen het reguliere budget", zegt Naaijkens. "Dat hakt er in. Dan kunnen we tien procent van de leerkrachten naar huis sturen. Gaat het af van het budget van de vernieuwingsprojecten dan betekent dat op termijn een kwalitatieve uitholling van het onderwijs. Dat is ook ongewenst."
De Onderwijsraad heeft het advies Kleurrijk onderwijs voor de groene sector uitgebracht op verzoek van minister Brinkhorst. Hij is er niet tegen dat het landbouwonderwijs over zou gaan naar Onderwijs. Het gaat hem om de inhoud en de kwaliteit van het landbouwonderwijs, zei hij onlangs in de Tweede Kamer.