blad nr 22
15-12-2001
auteur R. Sikkes
Commentaar

Vliegwiel

Stippen, zo heet het invallen in de regio Nijmegen. Even invallen voor een zieke collega als je zelf een tussenuur hebt. "Dat soort dingen maakt het lesgeven zo zwaar", vertelde een leraar een tijdje geleden. "Want in zo'n uur heb je andere werkzaamheden gepland en die kunnen dan opeens niet doorgaan. Een gesprek met ouders, het helpen van een leerling, lessen voorbereiden."
De afgelopen jaren is het ziekteverzuim in het onderwijs - ondanks reeksen van plannen - alleen maar gestegen. Zelfs 'vermindering van de groei' werd als wapenfeit de wereld in geslingerd om de suggestie te wekken dat het misschien toch iets beter gaat.
De hoogte van het ziekteverzuim begint nu angstaanjagende vormen aan te nemen. Gemiddeld is op een dag ongeveer een op de twaalf leerkrachten ziek thuis, in sommige sectoren is dat een op de tien. Dat werkt als een soort vliegwiel dat weer meer ziekmeldingen aanjaagt. Door het lerarentekort zijn er nauwelijks invallers te vinden en moeten de achterblijvers met kunst- en vliegwerk het onderwijs draaiende houden. Dat leidt tot een onaanvaardbare verhoging van de werkdruk en kans op weer meer ziekteverzuim.
Het is duidelijk dat die situatie niet kan voortduren zonder de kwaliteit van het onderwijs en het werkplezier van leraren aan te tasten. Dat vraagt niet alleen om manieren om het verzuim aan te pakken op schoolniveau, maar ook om nieuwe wegen te vinden voor het regelen van de ziektevervanging. Het denken daarover komt maar moeizaam op gang.
Een project dat lijkt te werken, is dat van de 'plusleraar', waarbij een school extra formatie krijgt - in de vorm van een vaste baan - om het kortdurende verzuim intern op te lossen. Maar dat is slechts een mogelijkheid die op een beperkt aantal plaatsen wordt uitgeprobeerd, terwijl het tijd wordt voor een meer structurele aanpak van het invalprobleem.