blad nr 9
6-5-2000
auteur R. Sikkes
Redactioneel

Hogere werkdruk door studiehuis onvoorzien

Dat het studiehuis een aantal invoeringsproblemen zou kennen, was te voorzien. Zo rekende het procesmanagement voortgezet onderwijs (pmvo) op een moeizame start omdat docenten zouden moeten wennen aan het introduceren van meer zelfstandig werken van leerlingen. Scholen moesten immers afstappen van het werken als legbatteriją en in plaats daarvan hun leerlingen loslaten als scharrelkippeną.

Maar er waren ook onvoorziene problemen, zo wordt duidelijk uit de terugblik Van metafoor naar werkelijkheid. Een boekje dat verscheen bij het afscheid van procesmanager Clan Visser Œt Hooft, die met pensioen gaat.
Niemand had gedacht dat de verzwaring van het programma - doelbewust bedacht in de jaren negentig om leerlingen beter voor te bereiden op hbo en universiteit - tot problemen zou leiden. Over die verzwaring bestond immers overeenstemming. Maar scholen zijn bij de overgang van drie-havo en -vwo naar de bovenbouw niet scherper gaan selecteren.

Harde noten
Niemand bij het pmvo had er verder op gerekend dat alle docenten hun programma zouden Œmaximalisereną om zoveel mogelijk in minder contacturen te stoppen. Onverwacht was dat docenten meer leerlingen voor hun neus kregen. Omdat er meer vakken dan vroeger verplicht zijn, komen echte kleine klasjes met keuzevakken minder voor. Dat verhoogt de werkdruk aanzienlijk. Door alle voorziene en onvoorziene problemen groeide de kritiek op het invoeringsproces.
In het boekje van docent en columnist Rob Knoppert en onderwijsjournaliste Wilma Cornelisse worden over de voorbereiding van de invoering van het studiehuis nog wat harde noten gekraakt. Zo wordt staatssecretaris Netelenbos door Knoppert en door hem geďnterviewde betrokkenen meerdere malen opgevoerd als een drammerige bemoeial die voortdurend ingrijpt in de samenstelling van profielen en de inhoud van de vakken. Jammer genoeg wordt de ex-staatssecretaris niet met die kritiek geconfronteerd.
Verder wordt duidelijk dat de invoering voor een appel en een ei moest plaatsvinden. Cornelisse somt nog eens op wat volgens de stuurgroep tweede fase nodig was: 420 miljoen gulden in vijf jaar. In plaats daarvan kwam er uiteindelijk slechts 145 miljoen gulden beschikbaar. Het is duidelijk dat gebrek aan geld een zorgvuldige invoering heeft gefrustreerd. Cornelisse stelt dat er veel te weinig aandacht is gegaan naar de werkvloer en dat een uitvoerige nascholing van sectieleiders en docenten voor een soepeler start had kunnen zorgen.

Van metafoor naar werkelijkheid - voorbereiding en invoering van de nieuwe tweede fase van havo en vwo, door Rob Knoppert en Wilma Cornelisse. Pmvo, Den Haag, april 2000, ISBN 90-74723-83-1.