- blad nr 11
- 6-6-2015
- auteur J. van Aken
- Redactioneel
Van bapo naar duurzame inzetbaarheid
Het idee achter duurzame inzetbaarheid of levensfase bewust personeelsbeleid is dat werknemers gezond aan het werk blijven, vanaf de start van hun loopbaan tot aan hun pensioen. Daarom heeft iedere werknemer in het primair onderwijs jaarlijks recht op een basisbudget van 40 uur voor duurzame inzetbaarheid. Hij bepaalt zelf om dat in te zetten voor studieverlof, coaching, peer review, oriëntatie op mobiliteit (stage bij een andere werkgever of school) en/of extra tijd voor voor- en nawerk. In overleg met de werkgever kan het basisbudget ook voor andere doelen worden ingezet of drie jaar gespaard voor een vooraf vastgelegd doel. De uren zijn niet te gebruiken voor vrij opneembaar verlof. Alle genoemde uren in dit artikel gelden bij een fulltime baan, parttimers ontvangen uren naar rato van hun functieomvang. Voor het mbo en hbo gelden soortgelijke regelingen met net weer andere bepalingen, zie daarvoor de betreffende cao’s.
Basisbudget
In het voortgezet onderwijs krijgen werknemers een jaarlijks basisbudget van 50 klokuren, dat naar eigen inzicht te gebruiken is om een lesuur van 50 minuten per week minder te geven of vermindering van overige taken. De werknemer mag het verlof inzetten ten behoeve van duurzame inzetbaarheid en het basisbudget maximaal vier jaar opsparen. Ook kunnen de uren worden uitbetaald: aan werknemers tot schaal 8 altijd, vanaf schaal 9 alleen voor een bijdrage aan de kinderopvang of verhoging van het pensioen.
Starters
Startende leraren in het basisonderwijs in de eerste drie periodieken in schaal LA, LB en LC hebben recht op 40 uur per jaar bovenop het basisbudget. In totaal dus 80 uur bij voor duurzame inzetbaarheid om de werkdruk van starters te verlichten. In het voortgezet onderwijs daarentegen zijn startende leraren, die in het eerste jaar 20 procent en tweede jaar 10 procent lesreductie krijgen, juist uitgesloten van het basisbudget van 50 uur.
Oudere werknemers
Werknemers van 57 jaar en ouder hebben in het po recht op een bijzonder budget van 130 uur per jaar bovenop het basisbudget van 40 uur, in totaal 170 uur per jaar. Oudere werknemers kunnen deze 130 uur (deels) inzetten voor verlof tegen een eigen bijdrage van 50 procent (40 procent voor schaal 8 en lager). Wie het bijzonder budget van 130 uur inzet voor verlof, mag ook het basisbudget van 40 uur zonder eigen bijdrage voor verlof gebruiken.
In het vo geldt een aanvullend verlofbudget van 120 uur per jaar, tegen een eigen bijdrage van 50 procent (40 procent schaal 8 of lager). Die 170 uur geeft recht op drie lesuren van 50 minuten minder, op te nemen in de vorm van een vrij dagdeel en een werknemer kan kiezen voor een roostervrije dag.
Wie in het vo het aanvullend verlofbudget gebruikt, mag daar maximaal 170 verlofuren aan toevoegen, tegen 100 procent eigen bijdrage. De pensioenopbouw loopt wel door. Deze 340 uur geven recht op een vermindering van 6 lesuren van 50 minuten in de vorm van een vrije dag.
Opsparen
Werknemers van 57 jaar en ouder in het po mogen hun 170 uur gedurende vijf jaar opsparen op basis van een vooraf ingediend plan. Bij het opnemen mag de totale verlofomvang niet meer dan 340 uur per jaar zijn. Het is niet mogelijk gespaarde uren in te zetten voor vervroegde uittreding.
Ook in het vo kan een 57-plusser ervoor kiezen jaarlijks 170 uur te sparen. Opnemen is beperkt tot maximaal 340 uur per jaar, een vermindering van 6 lesuren van 50 minuten in de vorm van een vrije dag.
Overgangsregeling bapo
De bevordering arbeidsparticipatie ouderen, beter bekend als bapo, is met de komst van duurzame inzetbaarheid vervallen per 1 oktober 2014. Er geldt een overgangsregeling voor werknemers in het po die op 30 september 2014 bapo-verlof hadden, in het vo is de peildatum 31 juli 2014. Werknemers in het vo kunnen gedurende vijf jaar alsnog gebruikmaken van de overgangsregeling, terwijl in het po geldt: wie nog niet gebruikmaakte van bapo kan niet alsnog een beroep op de (overgangs)regeling doen.
Het is niet verplicht de overgangsregeling te gebruiken. Indien de werkgever niet de keuze bood voor de regeling duurzame inzetbaarheid of de overgangsregeling en de werknemer nu tegen zijn zin gebruikmaakt van de regeling, is het advies om de werkgever te wijzen op goed werkgeverschap. Werknemers kunnen niet gedwongen worden gebruik te maken van een nieuwe regeling (die meer kost door een hogere eigen bijdrage) zonder goed overleg.
Overgangsregeling kleine bapo
Werknemers tussen 52 en 56 jaar die gebruikmaakten van de kleine bapo kunnen deze regeling voortzetten. Zij hebben maximaal vijf jaar recht op 130 uur (po) en 120 uur (vo) verlof, met een eigen bijdrage van 50 procent (40 procent voor schaal 8 en lager). Daarbij komen de 40 uur (po) en 50 uur (vo) duurzame inzetbaarheid zonder eigen bijdrage. Deze 170 uur mogen in het po ook worden ingezet voor de doelen van duurzame inzetbaarheid. De regeling stopt bij 57 jaar en vanaf dan geldt de duurzame inzetbaarheid.
Overgangsregeling grote bapo
Werknemers van 56 jaar en ouder die de bapo gebruikten op de peildatum hebben zowel in po als vo recht op 340 uur verlof per jaar. De eigen bijdrage is 50 procent (40 procent schaal 8 of lager) voor maximaal 300 uur (po) en maximaal 290 uur (vo). Niet bapo-gebruikers in het vo kunnen nog vijf jaar alsnog een beroep doen op de regeling. Een werknemer in het po die besluit minder dan 340 uur voor verlof in te zetten kan (een deel van) de 170 uur voor duurzame inzetbaarheid ook inzetten voor een van de doelen van die regeling.
Gespaarde bapo-uren
Reeds gespaarde bapo-uren zijn gewoon opneembaar volgens de voorwaarden waaronder het spaarverlof is opgebouwd. Er is geen maximum op te nemen aantal uren spaarverlof, wel moet de werknemer minimaal de helft van zijn oorspronkelijke functieomvang blijven werken.
Meer weten? Ga naar www.aob.nl of bel met het Informatie en Advies Centrum van de AOb: 0900 4636262 (5 cent per minuut), info@aob.nl