blad nr 11
6-6-2015
auteur T. van Haperen
Column

Een giftige relatie

Ik zit in een café. Voor een debat. Uitgezonden door een radioprogramma. Het onderwerp is examens. Afschaffen of niet? Onzin natuurlijk. Er zullen altijd examens zijn. Maar dat soort nuances, niet doen. Het is voor of tegen. Nieuw of oud. Hip of conservatief. Ik zucht me al snel naar de laatste categorie. En zo voel ik me ook, oud. De avond daarvoor was het laat. Toen ik vlak voor de uitzending de parkeergarage uit liep, in het licht keek, kreeg ik zo’n migraine-oog. Ik zie de mensen voor me dubbel. Gezeten in spikkels. Ik weet hoe dit afloopt. Ooit trekt het beeld recht en zwelt de koppijn aan.
Maar de pijn moet even wachten. Want naast me tettert een onderwijsvernieuwer. Op de opgewonden toon van een bekeerde gelovige. Het moet anders. Vanwege de nieuwe tijd. Onderwijs op maat. Portfolio’s. Kunstenaars gebruiken die ook. Schoolvakken? Niet meer van deze tijd. En dan zijn we er: dat geldt ook voor dat andere fossiel, de examens. Ooit zinvol. Nu niet meer. Ik sputter tegen. Examens horen bij het leven. School is ook een plek waar je voldoet aan de eisen die de samenleving stelt. Daar hoort een ceremonieel moment bij, je laat je succes of falen aan diezelfde samenleving zien. En onderwijs op maat? Met 180 leerlingen op een dag. Bullshit. Net als die portfolio’s. Mee gewerkt op de lerarenopleiding. Resultaat? Vuistdikke verslagen, vol gratuite klets. Tegenwoordig hebben we weer gewoon tentamens.
Inderdaad, kansloos, zo’n gesprek. Niet eens vermakelijk. Erger is, al twintig jaar gijzelt dezelfde riedel het onderwijsdebat. De riedel van de veranderende samenleving. Op de terugweg, bij een Burger King langs de snelweg, lees ik op mijn telefoon een interview met futurist en trendwatcher Marcel Bullinga. Geen prutser. Ingeschreven bij Speakers Academy. Voor een optreden wordt hij betaald. Goed betaald. En pats, Bullinga spuugt hetzelfde plakkaat vernieuwingsclichés tegen de binnenkant van mijn telefoonscherm. Gevolgd door beschuldigingen. Die luie leraren met hun vakantie uit de tijd dat kinderen meehielpen met de oogst, een schop onder de kont, dat is wat ze verdienen. Het alternatief? Virtueel. Blended learning. De leraar als mediacoach. Talentversneller. Wrijvend in mijn nek klik ik het weg, stuit op een tweet van VO-raad voorzitter Paul Rosenmöller. ‘Aardrijksk op maat en eigen verantw. Learning by doing’. En ik denk: Kun je ook leren zonder iets te doen? En die oude tijd? Wanneer was die eigenlijk? Heb ik meegeholpen met de oogst? Ik kan het me niet herinneren.
En dan kickt de koppijn in. Splijtend. Ik zie een parade van luchtfietsers langs de scholen marcheren. Scholen waar jij en ik werken, met grote groepen, aan voortdurend veranderende opdrachten, vanwege de warrige aansturing door een conglomeraat van politici en bestuurders dat zich keer op keer laat foppen door de predikers van het eigentijdse gelijk. Dat maakt de relatie tussen de leraar en zijn omgeving giftiger dan de grond in Fukushima. Ik neem een slok van mijn milkshake. Na de brainfreeze weet ik het zeker. Dit komt niet meer goed.