blad nr 11
7-6-2014
auteur T. van Haperen
Column

Professionele normen

Leraren hebben een register, schoolleiders krijgen er één. Dit nieuwe register is nodig omdat schoolleiders meestal vanuit een baan als docent doorgroeien naar een leidinggevende functie. Als vanzelf. En dat is niet goed. Daarom gaan ze aan de slag met professionele normen, bekwaamheidseisen en startkwalificaties. Gewaarborgd door dat register. Eind 2014 beslist de VO-raad over de openstelling. Mijn advies: doe het niet.
Want wanneer spelen die professionele normen op? Bij ethische kwesties in het werkdomein van de schoolleider. Maar wat betekent dat dan in de dagelijkse werkelijkheid? Een voorbeeld. Een aanstormend talent haalt binnenkort zijn bevoegdheid en solliciteert naar een baan in de bovenbouw havo/vwo. De school wil hem graag hebben. De beloning komt ter sprake. De schoolleider stelt; jij werkt in de bovenbouw havo/vwo, het entreerecht is er nog even en dat recht zegt dat daar een LD-functie bij hoort. Wij houden ons aan die afspraak, want die is niet voor niks gemaakt.
Een ander geval. Zeven jaar terug, een student krijgt van zijn oude school de vraag om lessen over te nemen. In een tekortvak. Vooral in de examenklassen, want daar moet het leren zeker doorgaan. Gaandeweg vindt hij het werk voor de klas steeds leuker, wil dit blijven doen en haalt binnenkort zijn bevoegdheid. Het antwoord van zijn schoolleider luidt: fijn zo’n papiertje, maar jij gaat uit de bovenbouw, krijgt alleen nog lage klassen, want anders moet ik je door dat entreerecht meer betalen en dat ga ik niet doen.
Kortom, er ligt een afspraak, dat entreerecht. De ene schoolleider houdt zich er aan. De ander ontwijkt. Het gevolg dan maar? Twee Nederlandse leraren met een gelijke bevoegdheid doen hetzelfde werk tegen een verschillend inkomen. Op hun top scheelt dat meer dan duizend euro per maand. Enkel en alleen omdat hun schoolleiders er zo hun eigen professionele normen op na houden. En zo gaat het vaker. Functieomvang voor starters. Tijd voor ontwikkeling. Werkuren omzetten naar lesuren. Alle collectieve overeenkomsten hierover werken als wegversmallingen in woonkernen. Je kent ze wel, vier paaltjes maken van twee banen even één. Het verkeer komt van beide kanten. Een bord geeft aan welke auto wacht. De ander mag als eerste door. Hierdoor daalt de gemiddelde snelheid. Goed voor de veiligheid. Maar er zijn ook idioten die bij het zien van een tegenligger gas bij geven. Om de ander voor te zijn. Met piepende banden racen deze Niki Lauda’s hortend en stotend door zo’n wijk met kinderen op de stoep. Doodeng. Een register voor automobilisten dan maar? Lijkt me niet.
Een register voor leraren, schoolleiders, conciërges, secretaresses, schoonmaakpersoneel en wie ik verder nog vergeet, met af en toe een bijeenkomst in een treurig vergaderzaaltje, voor de registerpunten, met elkaar, voor elkaar, moedig voorwaarts, van die dingen: het is folklore en lost geen probleem op. Handhaaf daarom liever bestaande afspraken. En doe dat streng. In België staan geen onbevoegde leraren voor de klas en gelijk werk resulteert in gelijk loon. Daar neemt namelijk de overheid haar verantwoordelijkheid. En dat werkt wel.