blad nr 6
22-3-2014
auteur W. de Lange, de
Column

Toveren

De zon scheen en het was bloedwarm in het lokaal. Het was eind maart, net als nu. “Onze spreekbeurt gaat over Poepland en daar heb je veel walvissen…” Ricardo en Sam keken me aan met toegeknepen ogen, want tegen de zon in. Maar ze wisten hun blik toch uitdagend te houden. De klas gilde en krioelde door het lokaal. Ik brak de serie spreekbeurten over ‘een Europees land naar keuze’ af. Dan maar uit het boek werken. Het is alweer vijf jaar geleden. Maar nog steeds voel ik die doffe woede. Ik haatte het. Ik haatte hén. Ik minachtte hen, omdat ze rustig werden toen ik ze dwong een slordig in elkaar gekwakt leerboek voor zich te nemen en bladzijde 26 tot en met 31 te maken. Een paar jaar heb ik geen spreekbeurten meer gevraagd. Tot dit jaar. Daar staat Danielle: “Ik heb Tsjechië gekozen, omdat de vriend van mijn moeder Tsjechisch is. Maar ik vind die Tsjechische namen wel moeilijk uit te spreken, dus dat komt er raar uit…” En daarna volgt een keurig, met liefde voorbereid verhaal over het klimaat, het landschap, de hoofdstad, de bergen, dalen en wateren van Tsjechië. De klas houdt zich voor honderd procent aan de afspraak dat er niet geginnegapt mag worden. Dan komt Jake. Hij doet Zweden, “omdat de leuke landen allemaal al ingepikt waren”. “Het stroomgebied van de Dalälven beslaat ongeveer 29.000 km², ofwel 6,5 procent van het oppervlak van Zweden“, leest hij voor van zijn Powerpoint-slide. Het gemiddelde afvoerdebiet… Er staat ‘afvoerdebiet‘ in de Wikipediatekst, maar Jake zegt ‘afvoergebied‘. Jake worstelt zich van vierkante kilometer naar vierkante kilometer, maar de klas blijft heel geduldig wachten tot hij klaar is. “Misschien had je meer je eigen woorden moeten gebruiken en minder moeten voorlezen. En al die stroomgebieden, dat hoeft toch niet?”, zegt Jaimy in de nabespreking heel beschaafd. De anderen knikken ernstig en bepleiten voor Jake een 7 en voor Danielle een 9. Zelfs de becijfering nemen ze ernstig. Wat doe ik nu anders dan vier jaar geleden? Ik heb ze misschien iets beter geïnstrueerd, ik heb ze misschien wat langer van tevoren gewaarschuwd dat er een spreekbeurt aankwam. Ik heb duidelijker afspraken gemaakt over het gedrag tijdens de spreekbeurten. Maar eigenlijk deed ik dat vier jaar geleden ook allemaal wel. Het is per slot geen theoretische natuurkunde, de voorbereiding van een reeks spreekbeurten in de tweede klas van het vmbo. Het grote verschil is dat ik nu een beetje kan toveren en toen niet. En ik weet niet hoe ik het geleerd heb. Mensen die charismatisch zijn, snappen dat niet. Die weten niet beter dan dat een situatie verandert als zij zich ermee bemoeien. Maar wie altijd denkt ‘ze zullen er wel weer niets aan vinden en niet doen wat ik zeg’, kan overvallen worden door een euforische blijdschap. Verrek, ze doen het! Ze vinden het leuk! Ze concentreren zich! Ze nemen het serieus! Ze hebben wat geleerd! En de zon schijnt. De vogels fluiten.