blad nr 2
25-1-2014
auteur A. Jonkman
Column

Paradijs

Vandaag kwam het gesprek in 3-atheneum op Utopia, het televisieprogramma van SBS, geproduceerd door John de Mol. Nooit gezien? Houd dat dan zo, want het is deprimerend. Zelfs mijn 14- en 15-jarige leerlingen beklaagden zich over het feit dat de Utopianen helemaal geen visie hebben op de ideale samenleving, laat staan dat zij die kunnen vormgeven.
Om de bal terug te spelen vroeg ik hen naar hun eigen visie op de ideale school, met als enige voorwaarde dat zij in hun onderwijssysteem ook genoeg zouden moeten leren om aan de huidige normen van het vwo te voldoen. Ik dacht: wie weet zit het gouden haalbare idee er aan het begin van dit nieuwe jaar al tussen. De discussie die ontstond was opvallend levendig. Ons schoolgebouw is te vol en de deuren zijn de smal. ‘Een gebouw als het kantoor van Google in Amsterdam is veel inspirerender.’ ‘Leren buiten de boeken om blijft beter hangen.’ ‘Veel van de wereld te weten komen, daar heb je later meer aan.’ ‘De stof verwerken door te debatteren over kwesties in de samenleving.’ Sommigen beschreven heel gedetailleerd welke indeling van de les voor hen het beste werkt: ‘Vijf minuten kletsen, huiswerk nakijken, uitleg, opgaven maken, samen nakijken, klaar.’ Voor hen is onze school al Utopia, dus dat is mooi.
Opvallend veel leerlingen spraken over het nut van kleinere klassen, een systeem waarbinnen meer individuele aandacht van de docent mogelijk zou zijn. Een leerling haalde er Pythagoras bij, die met zijn volgelingen ‘kennis voortbracht in plaats van consumeerde’. Leuk. Drie jongens zijn het eens: ‘Geef ons allemaal een jetpack (een rugzak met een raketmotor waarmee je kunt vliegen) en iedereen vliegt met plezier naar school.’ Anderen denken dat een ‘gratis afhaalbuffet in de pauze’ het leren aanzienlijk zou verbeteren. Meer ‘vrijheid bij het samenstellen van het vakkenpakket’ wordt ook een paar keer geopperd. Interessant vond ik dat de iPad in plaats van boeken maar één keer werd genoemd.
Maar goed, het gouden idee zat er helaas niet tussen. Zelf zou ik na het zien van vier afleveringen Utopia dolgraag in een omgeving willen werken waar het woord ‘taakbeleid’ nooit zou vallen. Als iedereen 8 uur, 17 minuten en 42 seconden per dag zou werken, maken wij – uitgaande van twaalf weken vakantie - precies de 1659 uren waar elke ambtenaar voor wordt betaald. Laten wij niet kinderachtig doen en daar 8,5 uur van maken plus een uur pauze en samen van 08.00 tot 17.30 uur op school werken aan alles wat er gedaan moet worden. Daarna zijn wij vrij, maar mensen die dat prettig vinden blijven uit vrije wil wat langer. Een utopie? Waarom eigenlijk? Van collega’s die al langer in het onderwijs werken begrijp ik dat het vroeger zo ging. Waarom hebben jullie je dat paradijs laten uitjagen?
a.jonkman@sanctamaria.nl