blad nr 20
14-12-2013
auteur W. Dresscher
Kleine column

Zorg voor bevoegde leraren

Dat beter onderwijs valt of staat met goede leraren, weet iedereen. Althans, dat zou je denken. Toch geven we het weer mee bij iedere gelegenheid die zich voordoet. Politici en bestuurders hebben er namelijk een handje van om dit feit te negeren en zich vooral op andere plannen te storten. Het stimuleren van excellentie bijvoorbeeld.
Het is zo’n typische VVD-mantra die je hoort als staatssecretaris Dekker praat over onderwijs: stimuleer de top en de rest volgt. Nu ben ik de eerste om te bevestigen dat we onze beste scholieren moeten stimuleren het beste uit zichzelf te halen. Maar de aanname dat de rest volgt deel ik niet. Daarin weet ik me gesteund door de meest recente Pisa-rapportage van OESO, de organisatie van geïndustrialiseerde landen.
In deze analyse van de onderwijsprestaties van de verschillende landen wordt zelfs gewaarschuwd dat landen die zich te veel concentreren op programma’s voor excellente scholieren het risico lopen een systeem te bouwen waarin men het zo druk heeft met de top dat de rest wordt veronachtzaamd. Ik stel me zo voor dat in zo’n systeem de top misschien iets beter wordt, maar dat de gemiddelde scholier er eerder last van heeft. Dat is geen kant die we op moeten.
Ik kan me ook niet voorstellen dat Sander Dekker zo’n doel voor ogen heeft, dus ik hoop maar dat hij de Pisa-ranking kritisch leest en tot voortschrijdend inzicht komt: het onderwijs is meer geholpen met beleid dat het geheel een beetje omhoog duwt dan met sleuren aan de top.
Zorg voor een sterke, brede basis. We doen het in dat opzicht goed als Nederland. Maar we kunnen nog veel beter. Het Nederlandse onderwijs heeft namelijk veel meer onbevoegden voor de klas dan gemiddeld. Vooral in het wiskundeonderwijs is de nood hoog, maar over de hele linie heeft Nederland veel meer mensen voor de klas staan zonder de juiste lesbevoegdheid. Dat is schokkend.
Het Nederlandse onderwijs blijkt intussen in internationaal opzicht nog steeds mee te tellen. Het is echter legitiem om de vraag te stellen hoe lang nog, want we worden voorbijgestreefd door landen als Polen en Estland en in Nederland blijft de bevoegdheidsdiscussie maar boven het leslokaal zweven.
Bij de AOb voeren we dat debat graag en vaak. Maar we vinden het ook hoog tijd het gesprek naar een ander niveau te tillen. Laten we ophouden met vage termen als ‘onderwijsgevenden’, maar maak gewoon een afspraak: iedere leerling heeft bij elk vak recht op een bevoegde leraar. En beperk de mogelijkheden daar onderuit te komen. Als staatssecretaris Dekker serieus de excellentie in het onderwijs wil bevorderen, dan maakt hij daar werk van. Het is niet alleen goed voor de bollebozen, maar ook de rest profiteert. Pakken we het serieus aan, dan gaat het Nederlandse onderwijs – om in de overheidsmantra’s te blijven – pas echt van ‘good’ naar ‘great’.