blad nr 20
14-12-2013
auteur T. van Haperen
Column

Zoek jezelf, wees jezelf

Op de website van de LA Times kun je de naam van een leraar intikken. Even wachten en pats, daar zijn de resultaten van zijn leerlingen. Totale transparantie. Misschien iets voor De Telegraaf? Of het Algemeen Dagblad? De Volkskrant en Elsevier doen de prestatielijstjes voor scholen al. Maar landenvergelijkend onderzoek van McKinsey leert dat niet de instelling, maar de leraar het schoolsucces bepaalt. Laat zien, de resultaten van die leraren. Een kans voor de moderne journalist. En ik ben voor. Ik geef les. Ook aan eindexamenklassen. En ik weet hoe dat moet, leerlingen voorbereiden op de gestandaardiseerde toets. Het is ook helemaal niet moeilijk. Er zit regelmaat in de vragen. Het formuleren van een goed antwoord is trainbaar. Mijn naam intikken op zo’n lerarenprestatie-website, doen! En pas meteen mijn salaris aan.
Inderdaad, geen goed idee. Want niet ik, maar mijn leerlingen doen examen. En zij wonen in de provincie. Het thuisfront steunt leren op school. En de normering helpt. De nationaal vastgestelde N-term ligt voor mijn vak op vwo in 2013 op 1.8. Bijna een punt gratis duwt mijn zwakke witte middenklasseleerlingen net over de streep. De taalarme leeftijdgenoten in Rotterdam-Zuid komen niet eens in de buurt. Mijn school heeft daardoor hoge slagingspercentages. Altijd. Maar twee jaar terug was het toch even schrikken. De vwo-afdeling scoorde matig. Op het lijstje van de Volkskrant. Tja, ruim 90 procent verlaat de school met een diploma. Niks aan de hand. Maar daar neemt de hijgerige tijdgeest geen genoegen mee. Al snel volgt de verantwoordingsvraag: Wat doe je eraan? Niet de informatie, maar de reactie is eng. Die bleef deze keer gelukkig uit. En wat blijkt? Dit jaar scoort de vwo-afdeling 40 procent hoger. Niemand weet waarom.
Prestatieklassementen, er valt niet aan te ontkomen. Maar de duiding verdient terughoudendheid. Neem Pisa. In het klassement staat Liechtenstein hoger dan de VS. Het is wat. En natuurlijk, Pisa zegt best iets over wat vijftienjarigen leren op school. Maar de Aziatische uitblinkers in wiskunde ontwikkelen zich toch pas echt op een Amerikaanse universiteit. En Finland mag boven Nederland staan, maar denk jij nou werkelijk dat een gemiddelde les heterogene middenschool in de buitenwijk van Helsinki effectiever is dan 3-mavo in de Randstad? En dan de winnaar. Shanghai. Zo willen jij en ik niet werken. Met veel grotere klassen. En na school aan het kennisinfuus bij de tutor.
Augustus dit jaar. Nobelprijswinnaar en econoom Paul Krugman vergelijkt in de New York Times het economisch beleid van België en Nederland. Hij constateert dat België amper beleid heeft. Nederland drukt op alle knoppen. Gevolg? België doet het economisch beter. Ziehier de les van 2013. Even niet plannen, sturen, toetsen. Vertrouw. Op wat leraren kunnen. Wat dat is? We gaan op zoek. Koot en Bie, kom er maar in. Door de scholen galmt: Zoek jezelf, broeder, vind jezelf, wees en blijf alleen jezelf. De jongere collega’s vinden het nummer op YouTube. Ook zij zingen en klappen mee. 2014 wordt een mooi jaar.